Autorem artykułu jest: Paweł Trzaska-Gerlecki
Tworzywa sztuczne są wszechobecne w naszym codziennym życiu. Dla znakomitej większości z nas “plastik to plastik”. Warto jednak wiedzieć, że tworzywa sztuczne mają różne oblicza i występują pod różnymi postaciami. W niniejszym artykule omawiamy parametry wpływające na recykling tworzyw sztucznych.
Dlaczego warto znać różne rodzaje tworzyw sztucznych?
Tworzywa sztuczne otaczają nas ze wszystkich stron, dlatego warto znać o nich najważniejsze informacje. Rozróżnianie rodzajów tworzyw sztucznych to umiejętność niezbędna w ochronie środowiska przed całkowitym zanieczyszczeniem go przez odpady. Sortowanie według rodzaju bowiem to kluczowy element procesu, rozpoczynającego recykling tworzyw sztucznych. Warto zatem znać te podstawowe kategorie materiałów, których nazwy w większości zaczynają się od poli-.
Jak w teorii rozróżniać tworzywa sztuczne?
Zgodnie z przepisami prawa każdy produkt czy opakowanie z tworzyw sztucznych powinno się oznakować tzw. trójkątem recyklingowym. Tworzą go trzy strzałki z grotami skierowany zgodnie z ruchem wskazówek zegara, z liczbą w środku. Ta liczba to kod tworzywa, który pozwala na sortowanie tworzyw według rodzajów i ich skutecznego przetwarzania. Dodatkowo pod trójkątem umieszcza się skrót literowy, charakterystyczny dla poszczególnych rodzajów tworzyw, który jest skrótem od ich angielskiej nazwy.
Oznakowanie tworzyw sztucznych w praktyce i jak sobie radzić z brakiem oznaczenia?
W praktyce zamieszczanie trójkąta recyklingowego na produktach i opakowaniach z tworzyw sztucznych nie jest tak powszechne jak być powinno albo oznakowanie umieszcza się w miejscach, które trudno zauważyć. Sortujący odpady przeznaczone na recykling narzekają także na niewyraźne i nieczytelne oznaczenia. Jak sobie zatem z tym poradzić? Najprostszą metodą jest przyswojenie pewnych ogólnych zasad, na podstawie których zidentyfikujemy rodzaj tworzywa po rodzaju produktów, jaki – nomen omen – tworzy.
W związku z tym, prezentujemy poniżej listę tworzyw sztucznych z przyporządkowanymi kategoriami produktów, jakie się z nich wytwarza. Lista nie jest oczywiście wyczerpująca, ale obejmuje większość produktów i opakowań, z jakimi mamy do czynienia w życiu codziennym.
Polipropylen, czyli kolorowo w domu, pokoju dziecięcym i w ogrodzie
Polipropylen oznaczany jest na trójkącie recyklingowym literami PP oraz liczbą "05".
Z polipropylenu zrobione są produkty wspomagające codzienne gospodarowanie w domu – wiadra, wiaderka, kosze na śmieci, miednice i miski, skrzynki na owoce, pieczywo i mięsa. Tworzy także produkty wspierające w pracach ogrodowych – konewki, doniczki i skrzynki kwiatowe.
Z polipropylenu produkowane są także meble ogrodowe i elementy małej architektury ogrodowej. W przetwórstwie żywności polipropylen jest opakowaniem w formie butelek (np. po ketchupie), a także tacek na owoce miękkie czy opakowań na masło, margarynę, śmietanę czy jogurty.
Tworzywo to znaleźć możemy ponadto w karbowanych taśmach opakowaniowych, niektórych foliach opakowaniowych (tych wydających charakterystyczny „chrzęszczący” odgłos podczas zgniatania) oraz elementach samochodów (niektóre zderzaki, elementy wnętrza). Uzbrojeni w taką wiedzę powinniśmy szybko poradzić sobie z rozsortowaniem polipropylenu od innych tworzyw, co ułatwi jego przetwarzanie.
Polietylen wysokiej gęstości, czyli tworzywo do zadań specjalnych do chemii i w samochodzie
Polietylen wysokiej gęstości oznaczany jest skrótem HDPE oraz liczbą "02" w trójkącie recyklingowym. Wytwarza się z niego kanistry wszystkich rodzajów - do artykułów spożywczych i chemii gospodarczej, butelki do chemii gospodarczej i kosmetyków oraz beczki do produktów chemicznych i spożywczych. Znaleźć go można także w niektórych opakowaniach artykułów spożywczych – tych matowych, o większej twardości niż te z polipropylenu, np. w butelkach po jogurtach i kefirach. Polietylen wysokiej gęstości służy także do produkcji elementów samochodów – baków paliwowych i wszelkich zbiorników na płyny. Tworzy ponadto folie opakowaniowe – torby „zrywki” i cienkie reklamówki, charakteryzujące się słabą przezroczystością (są półmatowe).
Polietylen niskiej gęstości, czyli specjalista od folii
Polietylen niskiej gęstości oznaczany jest literami LDPE lub LLDPE oraz liczbą "04", które mają ułatwić jego recykling. Znajduje zastosowanie przede wszystkim w produkcji folii. Folie opakowaniowe z polietylenu niskiej gęstości są miękkie i błyszczące. Tworzą worki do zbiórki odpadów, opakowania zbiorcze po napojach, opakowania towarów na paletach i worki opakowaniowe po ziemi, nawozach, proszkach do prania czy mrożonkach. Tworzywo to znajduje zastosowanie także do produkcji folii ogrodniczych i rolniczych (na namioty i okrycia uprawowe), budowlanych i samoklejących.
Zrobione są z niego niektóre opakowania do chemii gospodarczej i kosmetyków.
Polistyren, czyli stały bywalec lodówki, spiżarni, łazienki i... rodzinnych grilli
Polistyren - oznaczany literami PS oraz liczbą "06".
Jest tworzywem opakowań do artykułów spożywczych takich jak jogurty, masło, margaryna czy jajka oraz pudełka do przechowywania żywności. Wytwarza się z niego także opakowania do kosmetyków. Polistyren powszechnie zaprasza się na grille, tworząc jednorazowe sztućce, kubeczki, talerzyki itp. Ponadto, znajduje zastosowanie w produkcji innych opakowań (np. do płyt CD/DVD). Specjalnym rodzajem polistyrenu jest polistyren spieniony (EPS), znany powszechnie jako styropian.
Politereftalan etylenu, czyli ten od butelek
Politereftalan etylenu ma najbardziej rozpoznawalny skrót w całej stawce tworzyw sztucznych – PET i liczbę "01" na trójkącie recyklingowym. To przede wszystkim tworzywo do produkcji butelek i opakowań na płynną żywność. Dla dopełnienia robi się także z niego folię etykietową, np. do etykietowania butelek z napojami. Tworzy ponadto tace na wędliny, mięso, niektóre tacki koszyczki na warzywa i owoce. Można go znaleźć w opakowaniach do artykułów codziennego użytku, np. wytłaczanych opakowaniach do kosmetyków i chemii gospodarczej.
Na koniec – tworzywa techniczne
Z tymi tworzywami też mamy często do czynienia – tzw. tworzywa techniczne są oznaczane najczęściej liczbą "07" jako inne. Należą do nich "(akrylonitryl butadieno-styrenowy), który jest twardym tworzywem o dużej odporności na uderzenia, stosowanym do produkcji części samochodowych i obudów sprzętu elektronicznego i komputerowego, poliwęglan (PC), stosowany do produkcji płyt CD/DVD oraz polichlorek winylu (PVC), stanowiący główne tworzywo do produkcji profili stolarki okiennej, oznaczany liczbą "03" w trójkącie recyklingowym.
Na zdjęciu przykład odpadów z tworzywa ABS
Tak więc: warto sortować. Powyższe tworzywa posortowane można przetwarzać i stanowią wartość. Zmieszane - są zwykłymi "śmieciami" i w wielu przypadkach trafią na składowisko lub do paliwa alternatywnego, a nie do recyklingu.
Dlatego zapraszamy do kontaktu w zakresie współpracy w rozwiązywaniu problemów z recyklingiem tworzyw sztucznych.
