Autorem artykułu jest: ZEME Sp. z o.o.
W poprzednim artykule dotyczącym zgłoszenia przewozu odpadów niebezpiecznych w systemie PUESC omówiona została klasyfikacja odpadów, które powinny zostać poddane zgłoszeniu oraz rejestracja w systemie i pełnomocnictwo do dokonywania zgłoszenia w imieniu stron przewozu. W poniższym artykule omówione zostanie samo zgłoszenie, wymogi w transporcie oraz kary wynikające z niedopełnienia obowiązków każdej ze stron.
Zgłoszenie przewozu odpadów niebezpiecznych w systemie PUESC
Po potwierdzeniu zasadności zgłoszenia (rodzaj zgłaszanego towaru, limit wagowy, klasyfikacja CN), konieczne jest jego przygotowanie i zatwierdzenie. W tym celu musimy zalogować się do systemu PUESC na podstawie wcześniej założonego konta, a następnie przejść do zakładki formularze, gdzie wypełniamy stosowny druk w zależności od rodzaju transportu odpadów niebezpiecznych. Do wyboru mamy transport drogowy lub kolejowy. System daje nam również możliwość wyboru w zależności od miejsca wykonywania transportu odpadów niebezpiecznych: rozpoczynający się na terytorium Polski, kończący się na terytorium Polski (a zaczynający się poza Polską), jak również rozpoczynający się i kończący się poza terytorium Polski.
Ze względu na charakterystykę odpadów, znaczna ich ilość transportowana jest głównie na terytorium Polski. Odpady niebezpieczne transportowane poza terytorium naszego kraju podlegają dodatkowo uzyskaniu zezwolenia na transgraniczne przemieszczanie odpadów.
Co powinno zawierać zgłoszenie odpadów niebezpiecznych w systemie PUESC – jakie dane przygotować?
Zgłoszenie w systemie PUESC w zakresie krajowego transportu odpadów niebezpiecznych powinno zawierać podstawowe dane, pozwalające na szybką identyfikację transportu, a mianowicie:
- planowaną datę rozpoczęcia przewozu (godzina, dzień, miesiąc, rok),
- dane podmiotu wysyłającego (nazwa, adres),
- dane podmiotu odbierającego (nazwa, adres),
- dane adresowe miejsca załadunku towaru,
- dane dotyczące towaru będącego przedmiotem przewozu (rodzaj towaru, pozycję CN, ilość, masę brutto lub objętość towaru).
Po dokonaniu zgłoszenia otrzymujemy specjalny numer zgłoszenia rozpoczynający się od zwrotu „SENT…” oraz numery logowania w systemie dla każdej ze stron transportu, obowiązujące dla danego zgłoszenia przewozu – dla każdego zgłoszenia otrzymujemy nowe numery. Numery te należy przekazać każdej ze stron (adekwatnie do swoich funkcji w wykonywanym przewozie).
Zgodność w transporcie odpadów niebezpiecznych – rozbieżność nie większa niż 10% masy/objętości
Po zakończeniu transportu odpadów, odbierający musi potwierdzić zgodność otrzymanego towaru z dokonanym zgłoszeniem. Zgłoszenie uznaje się jako prawidłowe, jeśli różnica pomiędzy zadeklarowaną masą lub objętością w zgłoszeniu wynosi NIE WIĘCEJ niż 10% masy/objętości odebranego towaru – większa rozbieżność, to niestety narażenie się na ewentualne kary.
Wymogi w transporcie odpadów niebezpiecznych
Po dokonaniu zgłoszenia konieczne jest jego właściwe przeprowadzenie, bez narażenia się na konsekwencje prawne i kary. Od 1 października 2018 r. weszły w życie dodatkowe przepisy (zmiany do Ustawy o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi), mówiące o konieczności nadzorowania transportu w czasie rzeczywistym, przez wyposażenie KAŻDEGO środka transportu w urządzenie geolokalizacyjne. Każdy przewoźnik chcący dokonywać transportu w systemie PUESC musi zakupić stosowne urządzenie lub zainstalować na tablecie/telefonie specjalne oprogramowanie udostępnione przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, służące do monitorowania trasy przewozu towaru – SENT GEO. Aplikacja ta jest bezpłatna i działa na urządzeniach z oprogramowaniem Android lub Apple IOS. Wymaga ona rejestracji i uwierzytelnienia przez adres e-mail. Rejestracja jest prosta i zajmuje kilka minut.
Obowiązki przewoźnika odpadów niebezpiecznych
Rozpoczynając kurs, przewoźnik jest zobowiązany uruchomić lokalizator/udostępnić sygnał urządzenia, dokonując tym samym ustawowego obowiązku prowadzenia transportu odpadów niebezpiecznych pod nadzorem sygnału GPS. Nadzór ten musi być prowadzony przez CAŁY CZAS wykonywanego transportu do momentu wyjazdu z Polski – w przypadku transportu zagranicznego lub dostarczenia towaru do miejsca przeznaczenia w kraju. Planując transport na większych odległościach, musimy również liczyć się z przerwaniem kursu w związku z czasem pracy kierowcy i koniecznym z tego tytułu odpoczynku. W takim wypadku mamy dwa rozwiązania: przerwanie kursu – wstrzymanie nadawania sygnału, bardzo częste w przypadku korzystania z urządzeń przenośnych (np. telefon komórkowy) lub dalszego prowadzenia kursu nawet podczas postoju – dotyczy urządzeń na stałe zamontowanych w samochodach. Oczywiście w przypadku przerwania kursu (wstrzymania nadawania), konieczne jest, aby samochód był wówczas unieruchomiony, a przerwany sygnał GPS został ponownie uruchomiony w tym samym miejscu.
Organy kontrolne
Kontrolę przewozu towarów/odpadów niebezpiecznych przeprowadzają funkcjonariusze Służby Celno-Skarbowej, którzy na bieżąco dysponują danymi dotyczącymi sygnałów GPS dla przeprowadzanych kursów. Kontrole mogą również prowadzić: funkcjonariusze Policji, Straży Granicznej oraz Inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego. Kontrole są wyrywkowe, jednak dosyć często można spotkać funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej na drogach w towarzystwie zatrzymanych TIRów lub cystern.
Kary dla poszczególnych uczestników przewozu odpadów niebezpiecznych
Wprowadzona ustawa miała na celu uszczelnienie systemu transportu towarów „wrażliwych”. Aby osiągnąć ten cel przyjęto zasadę ciągłego monitorowania i kontroli transportów. Nałożono również wysokie kary za niedopełnienie warunków Ustawy. Dla przykładu:
- brak dokonania zgłoszenia – 20.000 zł,
- brak przesłania danych lokalizacyjnych przez przewoźnika – 10.000zł oraz 5.000-7.500zł mandatu personalnie dla kierowcy,
- zgłoszenie danych niezgodnych ze stanem faktycznym – 10.000zł dla każdej ze stron przewozu.
Podkreślić również należy, że kara pieniężna może być nałożona do 5 lat wstecz od wykonywanego przewozu.
Transport odpadów niebezpiecznych a system PUESC - wnioski końcowe
Mając na uwadze wprowadzone zmiany oraz okres karencji w nakładaniu kar, każda ze stron przewozu odpadów niebezpiecznych miała wystarczający czas na dostosowanie się do obowiązujących przepisów. Największą niedogodnością niezmiennie pozostaje właściwa klasyfikacja towarów/odpadów oraz późniejsze dopełnienie wszystkich wymogów związanych z transportem. Najczęstsze problemy mają miejsce przeważnie po stronie przewoźnika, który musi pamiętać o uruchomieniu i zatrzymaniu lokalizatora/nadajnika GPS. Pojawiają się również problemy wynikające z zaniku sygnału GPS (mają miejsce w przypadku korzystania z obsługi floty przez systemy zewnętrzne) oraz brak potwierdzenia transportu po dostarczeniu ładunku do odbierającego. Mając na uwadze powyższe kary warto jednak położyć nacisk na okresowe szkolenia, przypominające o prawidłowym postępowaniu podczas realizacji kursów rejestrowanych w systemie PUESC.
